Маршрут № 1 "Па месцах баявой славы"
“ПА СЛЯДАХ ВАЕННАЙ СЛАВЫ”
Рэкамендуемы ўзрост дзіцяці: старэйшы дашкольны ўзрост
Від прагулкі: пешы
Мэта прагулкі: грамадзянска-патрыятычнае і маральнае выхаванне дзяцей дашкольнага ўзросту, далучэння да культуры памяці
Задачы прагулкі:
захаванне памяці аб загінуўшых удзельніках Вялікай Айчыннай вайны;
фарміраванне ў маладога пакалення цікавасці да гісторыі роднай зямлі;
папулярызацыя турыстычных маршрутаў, звязаных з ваенна-гістарычнымі падзеямі на тэрыторыі Беларусі; ўмацаванне сувязі пакаленняў; знаёмства з гісторыяй роднай вёскі
Змест прагулкі:
- У час падрыхтоўкі да прагулцы азнаёмце дзіця з творамі пра вайну: А. Барто “У дні вайны”, І.Карпова “Хлопчыкі”, С.Міхалкова “Дзіцячы чаравік”, С. Маршака “Не” і “Ні”, К. Паустоўскага “Прыгоды жука-насарога”, “Сталёвы пярсцёнак”, “Чароўны пярсцёнак”, А. Гайдара “Паход”, Л.Касіля “Твае абаронцы”, апавяданні Ю. Якаўлева “Як Сярожа на вайну хадзіў”, “Сямёра салдацікаў”, “Кепка-невідзімка”, “Іван-віліс”, “Падкідыш”, “Хай стаіць стары салдат” і іншымі.
- У час руху да помніка ў гонар воінам і партызанам, мірным жыхарам – нашым землякам, якія загінулі ў гады ВАВ 1941-1945 г. пазнаёмце дзіця з гісторыямі непаўналетніх герояў Вялікай Айчыннай вайны, пра якія павінен ведаць кожны: Марата Казея, Валі Катка, Леаніда Голікава, Сашы Чакаліна, Зіны Партновай.
- Знаходзячыся побач з помнікам, раскажыце дзіцяці гісторыю Вашай сям’і, з тым, як яе закранула вайна. Абмяркуйце з дзіцем, што неабходна з павагай ставіцца да старых і ветэранаў, помнікаў і героям Вялікай Айчыннай вайны.
- Па магчымасці ускладзіце кветкі да помніка ў памяць воінам і партызанам, мірным жыхарам – нашым землякам, якія загінулі ў гады ВАВ 1941-1945 г.
Пасля прагулкі:
пагутарыце з дзіцем, даведайцеся, што яго больш за ўсё ўразіла, адкажыце на ўзніклыя пытанні;
прапануеце намаляваць малюнак або зрабіць выраб на ваенную тэматыку.
Материалы в помощь родителям
- Истории несовершеннолетних героев Великой Отечественной войны
- Литература о войне для чтения детям
- Мультфильмы о войне детям
Экалагічны маршрут № 2 "Прагулка на вадаём. Любушанскае возера"
Маршрут №2 « Прогулка на водоём »
Уважаемые родители!
Мы надеемся, что совместный поход всей семьёй на природу научит ребёнка понимать её, всматриваться вдаль, принюхиваться к запахам трав и воды, любоваться красотой природы, выражать свои переживания.
Рекомендуем совместно с ребенком обсудить план безопасного маршрута, рассказать ему, что он может увидеть интересного, как следует себя вести в природе.
И так, мы берём все необходимое для прогулки и отправимся в путь. Впереди - центральная оживленная дорога. Напомните ребёнку, где нужно перейти дорогу, как себя вести при переходе проезжей части.
Деревья
По дороге к пруду обратите внимание на знакомые ребёнку травянистые и цветущие растения и на то, сколько деревьев вокруг и какие все они разные. Уточните, знает ли он, как называются эти деревья? Предложите поиграть в игру « К названному дереву беги», потрогать стволы деревьев - какие они на ощупь? Чем покрыты? У каких деревьев кора гладкая? У берега водоёма наблюдаем, где любит расти ива. Спросите, знает ли ребёнок, как в народе называют иву. Почему кажется, что ива плачет?
Предложите отгадать загадку о другом дереве:
В белом сарафане
Встала на поляне,
А летели синицы-
Сели ей на косицы.
Спросите, чем нравится людям это дерево? Какая она, березка?
Предложите ребёнку поиграть в игру « Украсим берёзку комплиментами».
По дороге к пруду всей семьёй можно выучить стихотворение Р.Валеевой:
Красивая земля моя,
Родные, милые края.
Роднее нет для нас земли
К тебе душой мы приросли!
Водоём
Предложите ребёнку осмотримся, как красиво вокруг, «сфотографировать» эту великолепную природу. Напомните малышу о правилах поведения на природе: давай с берега будем наблюдать за прудом, не нарушая мирной жизни этих обитателей, посмотрим, что есть под водой, кто там живет, кто плавает, что растет. Можно спросить у ребенка: это река, пруд, ручей или озеро? Уточнить, знает ли он, что в ручье вода движется быстро, она очень холодная, чистая, а в пруду и озере вода спокойная, движется от дуновения ветра. Предложите полюбоваться, как красиво поверхность воды блестит на солнце, что в ней отражается. Подойдите к воде поближе, присядем на корточки и потрогаем рукой воду - какая она? Можно ли её пить.
Растения пруда
А ещё в водоемах есть растения. Как вы думаете они нужны? Какая от них польза?
-В толщине воды плавают мельчайшие зеленые водоросли разглядеть их можно только под микроскопом. Но иногда их бывает так много, что вода кажется зеленой.- У всех водных растений особенное строение стебля, есть воздухоносные каналы. По этим каналам в подводные органы растений поступает кислород, необходимый для дыхания.
- Как вы думаете, какую роль играют растения в жизни других жителей водоёма?
Вывод: роль растений в водоеме велика. Они служат пищей животным. Они выделяют в воду кислород, необходимый для дыхания организмов, а подводные заросли – это убежище для животных.)
Рыбы все время проводят в воде. Они умеют дышать под водой, благодаря жабрам. В воде воздух особый. Им умеют дышать лягушки и насекомые, живущие в воде: они научились «ловить» воздух. А вот, например, жук – плавунец прикрепляет пузырёк воздуха к брюшку и ныряет с ним под воду. А как вы думаете, чем полезны обитатели водоёма? ( Очищают воду, делают её прозрачной, поедают умершие растения, чистят дно).
А, что самое главное для обитателей водоёмов? (Вода)
А как вы думаете, почему мы с вами увидели «дно» нашего пруда? (потому что воды была прозрачная). Правильно, а представьте себе, если вдруг вода в пруду стала бы мутная и грязная, что может случиться? (растения и животные не смогут жить в грязной воде, не смогут дышать и питаться).
Обратим внимание на знакомые ребенку травянистые и цветущие растения, которые встречаются на пруду, сочную траву возле воды. Полюбуемся красотой водно-прибрежного пейзажа (свешивающиеся ивы, отражающиеся в воде кустарники, гладкая поверхность воды, стройные березки вокруг пруда). Спросите, какие растения пруда знает ребенок. Обратите внимание на то, как они произрастают: растения с высоким стеблем образуют первый ярус; растения со стелющимися стеблями и не такие высокие — второй ярус; третий ярус образуют мхи. Расскажите малышу для чего нужны растения в пруду (это питание, для дыхания обитателей водоёма, жильё и защита для обитателей).
Понаблюдайте вместе за растениями, пополните книги для сбора и засушки растений. Покажите ребёнку траву-ряску, кувшинку, камыши, лилию.
Уточните, почему они водяные растения? Обратим внимание, что водяные растения очищают воду, наполняют её кислородом, которым дышат животные водоема.
Животные и насекомые водоёма
Понаблюдайте вместе с ребёнком за плавающими в воде рыбками, головастиками, лягушками, насекомыми, спросите у них, как они выглядят.
Загадайте ребенку загадку:
На реке звенит звонок –
Начинается урок.
Все детишки головасты,
Подрастут — наденут ласты.
А пока под мостиком,
Тренируют хвостики!
Рассмотрите головастиков, что у них есть (голова и хвостик, глаза и ротик).Расскажите малышу, почему они все время проводят в воде?Прочитайте ребенку стихотворение о головастиках, спросите у него, чьи они детки:
Вихрем мчится под водой
Головастик молодой.
А за ним еще пяток,
А за ним сплошной поток:
Тот без ног, а тот с ногам.
Этот — прямо, тот — кругами.
Кто — налево, кто — направо,
Так и носится орава
Вдоль пруда, вокруг пруда.
Почему? Зачем? Куда?
Головастики спешат –
Превратиться в лягушат!
Спросите у ребёнка, еще каких животных можно встретить на водоеме?
Прочитайте ему стихотворение про лягушку.
Лягушка травяная,
Не очень и большая,
Лишь сантиметров десять,
Или бывает шесть.
Коричневого цвета,
Смешная-пресмешная,
Комариков штук двести
За сутки может съесть.
Но ты ее не трогай,
Когда случайно встретишь,
Тебя она боится,
Хочу тебе сказать!
Она ведь недотрога,
Тихонько хочет скрыться,
Ты главное старайся
Ее не напугать.
Организуйте наблюдения за животными, расскажите, как приспособлены утка, лягушка к жизни на берегу и в воде, какие у них перепонки на лапах, как они передвигаются по суше и в пруду, чем кормятся, есть ли у них враги, какую пользу они приносят? Проговорите народные приметы про лягушку вместе с ребенком:
Лягушки по суше прыгают — это к дождю.
Лягушки к удаче, к деньгам.
Покажите ребенку животных и насекомых, которые обитают в водоёме и его окрестностях: жук-плавунец, водомерки, прудовики, рыбы, ужи, лягушки. Над водой летают стрекозы, бабочки, комары. Покажите ребенку, как выглядит кузнечик, расскажите, где у него ушки, чем питается, если у него враги и как он спасается от них. Обратите внимание ребенка на летающих над водой и берегом стрекоз, полюбуйтесь их красотой, стремительностью их полета. Расскажите, как выглядит стрекоза, на кого охотится, почему у неё огромные глаза и короткие усики, куда откладывает свои личинки, как происходит превращение личинки во взрослую стрекозу. Спросите у ребенка, как выглядит комар, где у него находится орган слуха, почему возле рек, прудов и болот всегда много комаров? Почему их называют вредными насекомыми?
Птицы
Водоплавающие птицы большую часть своей жизни проводят в воде. Между пальцев ног у них имеются перепонки, что позволяет им плавать. Их перья и пуховые бородки, плотно располагаясь друг к другу, образуют водонепроницаемый густой слой оперения. Также между перьями при сжатии образуются воздушные пузырьки. К тому же эти птицы смазывают свои перья копчиковой железой, с помощью клюва. Благодаря такому строению перьев водоплавающие птицы не тонут. Большинство этих птиц быстро плавают в воде и ныряют без особого труда. А по земле они передвигаются медленно и неуклюже. Жизнь водоплавающих птиц зависит от мелких водоемов, болотистых лугов и прибрежных кустарниковых лесов. К такой группе относятся журавли, чайки, аисты. Многие из этих видов птиц имеют длинные ноги, с помощью которых они передвигаются в мелких водоемах и болотах. Клюв и шея очень длинные. Такое строение клюва позволяет без труда захватывать различных животных в воде. Но плавать в воде они не могут.
Спросите у ребёнка, кто же еще живет около водоёма? (Птицы). Понаблюдайте за плавающими и ныряющими утками, легкостью их передвижения, красивым оперением, кряканьем. Обратим внимание, что водоёмы любят аисты, цапли, чайки. Они лакомятся насекомыми, головастиками, лягушками. Обратите внимание малыша, что на берегу много красивых и интересных камешков и ракушек ,предложите их собрать немножко в ведерки для поделок. Помогите ребенку сделать вывод ,что пруд- красивое место, куда приходят погулять многие . И нам нужно беречь это место, и не только это место, но и другие уголки природы нашей страны. Вместе с ребенком установите знаки возле пруда: «Не бросайте мусор!», «Берегите природу!».
В конце прогулки предложите малышу поиграть в подвижную игру «Аист и лягушата»
Тэма: “Экскурсія да возера”
Мэта: пазнаёміць з прадстаўнікамі жывёльнага і расліннага свету ляснога возера; развіваць пазнавальную цікавасць; выхоўваць культуру зносін. Задачы: фарміраваць веды пра разнастайнасць насельнікаў вадаёма і сувязях паміж імі.
Ход экскурсіі
- Уступная частка.
Глядятся в него голубые рябинки,
Цветные свои примеряя косынки.
Глядятся в него молодые берёзки,
Свои перед ним поправляя причёски.
И месяц, и звёзды – всё в нём отражается,
Возера - гэта сховішча прэснай вады і месцапражыванне жывых арганізмаў.
Паведамленне пра возера.
- Калі ў цёплую пару года прыходзіш да возера, то бачыш толькі некаторых яго насельнікаў. Усіх убачыць немагчыма. Хоць іх вельмі шмат! Лясное возера - гэта месца, дзе жывуць самыя разнастайныя жывыя істоты
а) Расліны азёр
- Некаторыя з раслін ( чарот, трыснёг, асот) сваімі каранямі прымацоўваюцца да дна, а сцяблы і лісце гэтых раслін паднімаюцца над вадой
Карані скарбонкі жоўтай і гарлачыкі белай таксама на дне, а іх шырокае лісце плавае на паверхні вадаёма.
Лілія жоўтая - яе прыгожыя жоўтыя кветкі шматлікія бачылі, і яны прыцягваю ўвагу сваёй яркай афарбоўкай. Форма яе нагадвае круглую колбу з вельмі кароткім горлачкам. Кветка знаходзіцца на канцы доўгай кветаножкі. Лісце буйныя, шчыльныя, круглява- сэрцападобнай формы. Насяляе ў вадаёмах са спакойнай вадой: у азёрах, сажалках, рэках, з павольнай плынню.
- Але ёсць і такія расліны, якія да дна зусім не прымацоўваюцца. Гэта, напрыклад, раска, якая плавае на паверхні вады
Раска часта пакрывае ўсю паверхню стаялых вод, моцна галінуецца. Яе маленькія сцеблы, злучаныя па 2-5 пласцінак .Ад кожнай такой сцяблінкі адыходзіць адзін карэньчыкРаска чысціць вадаёмы ад вуглекіслаты і забяспечвае іх кіслародам.
Вялікая роля раслін у вадаёме. Яны служаць ежай жывёлам, вылучаюць у ваду кісларод, неабходны для дыхання арганізмаў. Падводныя зараснікі раслін служаць сховішчам для жывёл.
- Якія расліны можна ўбачыць на возеры?
- Як яны прыстасаваліся да жыцця на возеры?
- Як вы думаеце, калі б не было гэтых водных раслін, хто б не змог жыць на возеры? Чаму? (рыбы, казуркі, іншыя расліны).
Водныя расліны вылучаюць кісларод, неабходны для дыхання, чысцяць ваду ад забруджвання. Акрамя таго, водныя расліны служаць ежай і сховішчам для некаторых жывёл.
- А цяпер пазнаёмімся з жывёламі, якія насяляюць возера.
- Жывёлы ёсць у вадаёме ўсюды: на паверхні і ў тоўшчы вады, у дна і на водных раслінах.
- Вось па паверхні вады імкліва бегаюць , блешчыца- вадамеры.. Насяляе на паверхні стаялых і праточных вадаёмаў
Ён своеасабліва перасоўваецца па водным люстэрку, шырока расставіўшы доўгія сярэднія і заднія ногі, якія змазаны тлушчавым рэчывам і таму не змочваюцца. Калі на шляхі сустракаецца перашкода, гэта блашчыца пераскоквае праз яго. Скачкападобныя рухі дапамагаюць вадамеру ратавацца ад ворагаў. Корміцца азёрны вадамер дробнымі казуркамі, якія падаюць на паверхню вады.
Жук - плавунец
Досыць буйны жук. Верхняя частка цела цёмная, а ніжняя светла- жоўтая. Вакол цела ідзе шырокая жаўтлявая аблямоўка. Плавунец абрамлены жыве ў сажалках, невялікіх азёрах. Ён добра прыстасаваны да жыцця ў вадзе. Сілкуецца дробнымі воднымі казуркамі, рачкамі, слімакамі, маляўкамі рыб і нават апалонікамі
Камары яшчэ адны прадстаўнікі казурак насялялых каля вадаёмаў. Гэта лятучая казурка, якая з’яўляецца паразітам. Менавіта самкі сілкуюцца чалавечай крывёй, а самцы ў сваю чаргу сілкуюцца сокам раслін.
- Багаты жывёльны свет ляснога возера, з ім злучана жыццё стракоз.
У страказы блакітнае з карычневымі плямамі брушка і вялікія празрыстыя крылы. Па баках яе галавы вялікія выпуклыя вочы, кожны з якіх складаецца з некалькіх тысяч асобных вочак. Гэта дазваляе страказе адначасова бачыць у розных кірунках, заўважаць здабычу і добра арыентавацца пры хуткім палёце. Сваю здабычу страказа схоплівае і з'ядае на лёце. Стракозы і лічынкі даюць карысць: яны нішчаць лічынкі камароў і жукоў-плавунцоў. Сталыя стракозы знішчаюць мух і камароў.
Я бачу, што вы стаміліся, таму прапаную адпачыць.
Фізкультхвілінка.
Утром стрекоза проснулась
Улыбнулась, потянулась
Раз - водой она умылась
Два– изящно покружилась
Три - нагнулась и присела
На четыре - улетела.
- У тоўшчы вады плаваюць драпежныя і “мірныя” рыбы, напрыклад да драпежных рыб ставяцца: акунь, шчупак
Гэтыя прадстаўнікі рыб сілкуюцца маляўкамі рыб і дробнымі рыбінкамі. Чым буйней драпежная рыба, тым больш яе здабыча.
- Да “мірных” рыб ставіцца, напрыклад, карась, сазан, карп, плотка, лешч, сазан. Яны сілкуюцца лічынкамі казурак, раслінамі.
- На дне насяляюць малюскі, якіх дзеці звычайна завуць “ракавінкамі”. Іх мяккае цела абаронена ракавінай, якая складаецца з дзвюх паловак - створак. Сілкуюцца гэтыя малюскі вельмі цікава. Яны ўсмоктваюць і прапускаюць праз сваё цела ваду, у якой трапляецца багавінне і іншыя дробныя жывыя істоты
- Таксама насяляюць на дне возера ракі. Яны кормяцца рэшткамі мёртвых жывёл.
Жыве на плыткаводдзі невялікіх азёр, рэк і раўчукоў з густой травяністай расліннасцю.
Яна вядзе полуназемный лад жыцця, добра плавае і нырае. Жыве андатра ў норах і хатках. Нары будуе ў высокіх берагах, уваход знаходзіцца пад вадой. Андатра сілкуецца галоўным чынам воднымі раслінамі (мячэўнікам, трыснёгам, чарот і інш.) . Значна радзей яна есць дробных жывёл, такіх, як малюскі, рачныя ракі, жабы . Андатра служыць важным аб'ектам пушной здабычы.
Бабёр- гэта самы буйны прадстаўнік вадаёма.
Бабёр аддае перавагу капаць норы, будаваць плаціны.
Насяляе ў зарасніках прыбярэжных раслін уздоўж берагоў вялікіх і малых рэк, азёр, а таксама каналаў, вадасховішчаў, сажалак і забалочаных тэрыторый. Сілкуецца раслінамі.
Таксама ў лясных азёрах можна сустрэць і прадстаўнікоў птушак, напрыклад – дзікіх качак, чапль, буслаў.
Дзікая качка мае карычнева-рудая афарбоўка апярэння. Брушка мае больш цёмнае адценне. Дзюба можа быць цёмна-шэрага ці аліўкавага колеру. Лапы памяранцавыя ці чырвоныя.
Цапля – гэта даўганогая, даўгашыяя птушка, шэрай афарбоўкі зверху і белай знізу, з уключэннямі чорнага колеру, з гдаволі доўгай вострай дзюбай. Самкі некалькі менш самцоў, аднак у астатнім ад іх амаль не адрозніваюцца. Чаплі вядуць калявводны лад жыцця.
Бусел – гэта асцярожная птушка, але ў большасці месцаў свайго пасялення яны карыстаюцца гасціннасцю чалавека і таму хутка абвыкаюць да засвоенай тэрыторыі. Сілкуюцца буслы рознай ежай, якая здабываецца на вільготных забалочаных участках. У палёце, бусел добра адрозніваецца ад чаплі тым, што выцягвае ногі.
- Якія птушкі насяляюць азеры?
- Якія жывёлы пасяляюцца каля ляснога возера?
Выснова: Жыццё возера – гэта адмысловы свет. Бачыце, якія разнастайныя жывыя істоты насяляюць на вадаёме. Яны злучаны адзін з адным. Напрыклад, расліны вылучаюць у ваду кісларод, якім дыхаюць жывёлы. Раслінамі вадаёма сілкуюцца жывёлы. Карась сілкуецца раслінамі і лічынкамі казурак, а шчупак – карасямі. Насельнікі жывуць разам. Тады ўтворыцца супольнасць.
- Прыгажосць ляснога возера цешыць вока, але часам здараецца і так, што вадаёмы і іх насельнікі гінуць, чаму такое здараецца?
- Так, велізарны ўплыў на ўсё адбывалае аказвае чалавек, знішчаючы насельнікаў вадаёмаў, забруджваючы іх смеццем, ад якога гінуць расліны і жывёлы. Тады вадаём становіцца небяспечны для жывёл і нават для самых людзей.
Значэнне вадаёмаў у прыродзе вяліка. Яны – сховішчы вады, якое неабходна ўсяму жывому. А для некаторых раслін і жывёл гэта адзіная хата. Вялікае значэнне прэсных вадаёмаў і ў жыцці людзей. І вадаёмы неабходна ахоўваць і клапаціцца пра іх чысціню.
Не парушайце прыроднай раўнавагі ў вадаёмах.
Вынік.
Не нарушайте природного равновесия в водоемах
Не ловите раков и моллюсков
Берегите лягушек и их головастиков!
Никогда не рвите кубышки и кувшинки
Мульфильмы детям
- Лунтик - озера мира
- Большой летний сборник профессора Почемушкина
- Фильм про Эколят Молодых защитников природы
- Радужное озеро
- Озеро Байкал. Смешарики